Gökkuşağı, doğanın en güzel gösterileri arasındadır. Ne bir “şey”dir, ne de belirli bir “yer”de vardır. Gökkuşağı, insanlar tarafından kontrol edilmeyen ve güneş ışığı ve atmosferik koşullar doğru olduğunda ve aynı zamanda izleyicinin onu görme pozisyonunda ortaya çıkan optik bir yanılsama veya doğa olayıdır.
Güneş ışığı, su ve hava arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak bir gökkuşağı oluşur ve bu nedenle çoğunlukla güneşli, yağmurlu bir gün olduğunda görünür. Gökkuşağının oluşumu, dağılma, kırılma, yansıma ve toplam iç yansımayı içeren fiziksel olayları içerir.
Güneş ışığı ve atmosfer koşulları nedeniyle bir Gökkuşağı oluşur. Işık bir su damlacığına girer, havadan daha yoğun olan suya geçerken yavaşlar ve bükülür. Işık, bileşen dalga boylarına veya renklerine ayrılan damlacık içinde yansır. Işık damlacıktan çıktığında bir gökkuşağı oluşturur. Bu, güneşten gelen ışınların yağmur damlası ile belirli bir açıyla temas etmesiyle olur.
Gökkuşağının Adım Adım Oluşum Süreci
Gökkuşağının oluşumu aşağıda adım adım anlatılmaktadır:
1. Güneş Işınları Yağmur Damlasına Çarpıyor
Güneşten gelen beyaz ışık, su damlacıklarına belirli bir açıyla çarpmalıdır. Gökkuşağının oluşup oluşmayacağını belirlediği için oluşan açı çok önemlidir. Gökkuşakları çoğunlukla şafakta veya öğleden sonra oluşur, çünkü güneşin gökyüzünde oldukça alçak olması ve gökkuşağını oluşturmak için ideal açıyı sağlaması en iyisidir. Açı uygun olmadığında gökkuşağını göremeyiz.
2. Güneş ışığının bir kısmı yansır
Güneşten gelen ışınlar su damlacıklarına çarptığında veya temas ettiğinde, güneşten gelen ışık yansır. Bu süreçte, ışık yansıma yasasına uyar. Bir cam pencereden baktığımızda daha iyi anlaşılabilir, ancak aynı zamanda kendi yansımamız da görülebilir. Bunun nedeni, pencerenin ışığı hem iletmesi hem de yansıtmasıdır. Su da bunu yapabilir.
3. Işığın Geri Kalanı Kırılıyor
Kırılmayan ışık hava ve suyun sınır tabakasını geçer ve su havadan daha yoğun olduğu için yavaşlar. Hızın azalması ışığın kırılma denilen yolunun bükülmesini sağlar. Gökkuşağının her zaman normal çizgiye doğru kıvrılmasının veya bükülmesinin nedeni budur.
4. Beyaz Işık Farklı Renklere Ayrılır
Beyaz ışık, her biri kendi dalga boyuna sahip olan bir renk spektrumundan oluşur. Farklı dalga boyları, ortamda daha yoğun veya daha az yoğun bir değişiklikle karşılaşırken farklı hızlarda hareket eder; hızlar miktar farkından etkilenir. Bu nedenle renkler birbirinden ayrılır. Gökkuşağının farklı renkleri olmasının nedeni budur.
5. Yağmur Damlasının Arkasındaki Işıklar Yansıtılıyor
Işık, yağmur damlasının arkasındaki su-hava arayüzüne çarptığında bir açı oluşturur. Gelme açısı kritik açıya göre daha büyükse, Toplam İç Yansıma meydana gelir ve gökkuşağı görülebilir. Oysa açı kritik açıdan küçükse oluşan gökkuşağı görünmeyecektir.
6. Daha Fazla Kırılma Gerçekleşir
Işık yağmur damlasından çıktıkça hızı değişir. Bu noktada ışığın hareketi daha yoğun (su) ortamdan daha az yoğun (hava) ortama doğru olduğu için hız artar. Hızdaki artış, ışık dalgalarının veya ışığın yolunun normal çizgiden uzağa bükülmesine neden olur. Bu başka bir kırılma örneğidir. Bu kırılma, gökkuşağının şekillenmesine katkıda bulunur.
7. Daha Fazla Dağılımlı Renk Formları
Işınlar bir kez daha kırıldıkça, çeşitli dalga boyları farklı derecelerde etkilenir ve gökkuşağı renklerinin net oluşumunu arttırır. Beyaz ışığın ve kırılmanın bileşen renklerinin daha da ayrılmasıyla, gökkuşağının kesin renkleri ve şekli görülebilir .
Gökkuşağı Yağmurdan Sonra Neden Görünür?
Gökkuşağını görebilmek için üç şartın gerçekleşmesi gerekir. Birincisi, yağmur yağıyor olmalı, çünkü bir gökkuşağı havada su damlacıklarının yüzmesini gerektirir. Bu yüzden yağmur yağdıktan hemen sonra görünür. İkincisi, güneş parlıyor olmalı. Üçüncüsü, gözlemcinin konumu güneş ve yağmur arasında olmalıdır.
Gökkuşağının ortaya çıkması için Güneş arkanızda olmalı ve bulutlar Güneş’ten uzaklaşmış olmalıdır. Gökyüzünde, güneş ne kadar alçaksa, gökkuşağının yayı o kadar yüksek olur.
Gökkuşağı Renkleri Nelerdir?
Isaac Newton, kırılma nedeniyle beyaz ışığın kendisini oluşturan dalga boylarına ayrılma eğiliminde olduğunu tespit etti. Newton’un katkısı, beyaz ışığın renkli ışığın bir karışımı olduğu ve her rengin farklı bir ölçüde kırıldığı konusunda yeni bir anlayış kazandırdı. Farklı renkler, farklı dalga boylarına sahip ışığa karşılık gelir ve farklı derecelerde kırılır. Bu renk ayırma işlemine dispersiyon denir.
Güneş ışığındaki renkler kırılma yoluyla ayrıldığında, onları bir gökkuşağı olan muhteşem bir renk ışını olan ihtişamıyla ayırt edebiliyoruz. Güneş ışığı beyaz görünür ama aslında mor, çivit mavisi, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı gibi farklı renklerden oluşur.
Güneş, beyaz güneş ışığı yağmur damlalarından geçtiğinde gökkuşakları yaratır. Burada yağmur damlaları, beyaz ışıktaki farklı renkleri büken küçük prizmalar gibi çalışır, böylece ışık bir gökkuşağı olarak size geri yansıtılabilen bir renk bandına yayılır.
Gökkuşağının 7 Rengi Ne Demektir?
Güneş ışığı, birçok dalga boyundan veya ışık renginden oluşur. Her bir renk dalgasının farklı bir uzunluğu vardır. Genellikle, bu dalga boylarından bazıları, ışık su damlacığına girdiği anda diğerlerinden nispeten daha fazla bükülür. Böylece ışık su damlacığından çıktığında tüm dalga boylarına ayrılır. Gökkuşağının 7 rengini görüyoruz ve bunlar mor, çivit mavisi, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı.
Örneğin kırmızı ışık en uzun dalga boyuna sahiptir ve yalnızca yaklaşık 42 derecelik bir açıyla bükülür. Mor ışık ise en kısa dalga boyuna sahiptir ve su damlacığından çıkmadan önce yaklaşık 40 derecelik bir açıyla bükülür. Kırmızı ışığın dalga boyu daha uzun olduğu için çoğunlukla gökkuşağının dış kenarında görünür. Böylece, Kırmızı üstte ve mor altta olacaktır.
Benzer şekilde diğer renkler de dalga boylarına göre sıralanmıştır. Aynı şekilde, diğer ışık dalgaları da gökkuşağından yansır; ancak bu ışık dalgaları çıplak insan gözümüzle görülemez. Ayrıca, bu görünmez ışınların gökkuşağının her iki tarafında da bulunduğu tespit edilmiştir.
Ultraviyole ışınları mor ışınlardan daha kısadır ve x-ışınları ultraviyole ışınlarından bile daha kısadır. Gama radyasyonu normalde gökkuşağının bu tarafının en uç noktasında meydana gelir. Spektrumun diğer ucunda kızılötesi radyasyon ve radyo dalgaları bulunur.
